Lubos na kaisa ang Pesante-USA sa pahayag ng pamunuan ng Moro Islamic Liberation Front (MILF) na ”Ang rehimeng Arroyo ang responsable sa pagbagsak ng usapang pangkapayapaan.” Naninidigan ang Pesante-USA bilang isang grupong nagtataguyod ng karapatang-pantao at kapayapaan sa Pilipinas na dapat maging seryoso ang GRP sa pakikipagnegosasyon sa MILF at manghinayang sa mangyayari kung babalik sila sa pang-uupat ng digmaan na kumitil na ng maraming buhay sa nakaraan.
Usapang pangkapayapaan sa pagitan ng MILF at GRP nais ibagsak ng rehimeng Arroyo
Los Angeles-- Lubos na kaisa ang Pesante-USA sa pahayag ng pamunuan ng Moro Islamic Liberation Front (MILF) na ”Ang rehimeng Arroyo ang responsable sa pagbagsak ng usapang pangkapayapaan.”
Ito ay ay matapos mabigo noong Setyembre 7 ang ika-13 exploratory talks (mga usapan para makapaghanap ng kalutasan sa di pagkakasundo) sa pagitan ng mga kinatawan nito at ng Gubyerno ng Republika ng Pilipinas (GRP).
Lubhang ikinalulungkot ng Pesante-USA na muling mabalam ang negosasyong pangkapayapaan. Nang simulan ang pag-uusap sa Kuala Lumpur, Malaysia, umasa ang MILF na seryoso ang GRP na makipag-ayusan ukol sa usapin ng teritoryong iginigiit ng mamamayang Moro na kanilang lupang ninuno ( anscetral domain) at saklaw ng ”pinaunlad na awtonomya” ng Bangsamoro.
Ang usaping ito ang nagsilbing pinakamalaking balakid sa pagbubuo ng kasunduan ng MILF at GRP. Ito rin ang usaping nasa pinakaubod ng pakikibaka ng mamamayang Moro para sa sariling pagpapasya.
Ang Usapin ng Lupaing Ninuno(Ancestral Domain) at Tripoli Agreement ng 2001
Noong Mayo, nagpahayag ng panimulang pakikipagkasundo ang GRP sa konsepto, pamamahala, pagbabahaginan ng rekurso at pagtutukoy ng saklaw ng lupang ninunong siyang magiging teritoryong maipaiilalim sa Bangsamoro Juridical Entity (BJE).
Kunwang umayon din ang GRP na ipailalim sa BJE ang limang prubinsya ng ARMM, isang syudad at 613 pang barangay sa labas ng ARMM kung saan mayorya ng mga naninirahan ay mga Moro. Nangako ang rehimen na ipagkakaloob nito ang naturang mga teritoryo nang walang kundisyon, alinsunod na rin sa Agreement of Peace na pinirmahan ng MILF at pamahalaang Arroyo sa Tripoli, Libya noong 2001 na kumilala sa makasaysayan at makatarungang karapatan ng Bangsamoro sa kanilang
lupang ninuno at sariling teritoryo.
Ngunit lagpas dito, iginigiit ng MILF ang mahigit 1,000 pang barangay kung saan ang nakararami ring naninirahan ay Bangsamoro. Ayon sa MILF; kailangan ding maidugtung-dugtong ang hiwa-hiwalay na pira-pirasong lupang nakapaloob sa kasalukuyang Autonomous Region of Muslim Mindanao (ARMM). Para sa MILF, hindi maitatayo ang tunay na awtonomya kung wala itong sinasaklaw na iisang buong teritoryo. Batay dito, sinabi nitong kailangang mapalawak na ang kasalukuyang saklaw ng ARMM.
Paglalagay ng balakid sa Usapan at Pagmamatigas ng GRP
Ngunit nitong Setyembre ay tusong idineklara ng mga kinatawan ng GRP na wala silang awtoridad na makipagnegosasyon kaugnay sa mga teritoryong lampas sa sinasaklaw na ng ARMM dahil taliwas umano ito sa konstitusyon.
Ang usaping ito ay isa ring balakid na laging ibinabara ngb GRP sa kanilang pakikipag-usap sa National Democratic Front of the Philippines (NDFP) na natigil mula pa noong isang taon. Isang lumang tugtugin sa sirang plaka ng mga negosyador ng GRP.
Kinwestyon din ng GRP kung nakararami nga ba ang Moro sa iba pang hinihinging barangay. Iginigiit din nito na kailangang idaos ang isang reperendum upang alamin kung sasang-ayong maipailalim sa awtonomus na rehiyong Bangsamoro ang mga naninirahan sa mga dagdag na teritoryo.
Bilang resolusyon at labis pang nanunuya hinimok ng rehimeng Arroyo na suportahan na lamang ng MILF ang “Cha-cha” o pagbabago sa
Ang mga hakbanging ito ng rehimeng Arroyo ay pawang pagsasara ng pinto sa anumang posibilidad na sumulong pa ang usapang pangkapayapaan.
Dahil dito, naobliga ang MILF na umatras sa usapan at maghanda para sa pagbabalik sa landas ng armadong pakikipaglaban. Hindi na nila masikmura ang pagpapaikut-ikot at panloloko ng rehimen. Maging ang mga kinatawan ng Malaysia na nagsilbing facilitator ay nagbanta ring tumiwalag sa usapan.
Anila, hangga’t hindi binibigyan ng rehimeng Arroyo ang mga kinatawan nito ng awtoridad na makipagnegosasyon, “walang silbi at walang mararating” ang usapan.
Hindi na bago sa MILF ang pagtatraydor, panghaharang at tahasang pambabastos ng reaksyunaryong rehimen sa hangarin ng mamamayang Moro. Muli lamang ipinakikita ng rehimeng Arroyo na wala itong intensyon at interes na mapayapang resolbahin ang mga usaping kinakaharap ng Bangsamoro.
Malinaw na ipinakikita ng rehimeng Arroyo sa MILF kung papaano nitong ginagamit ang usapang pangkapayapaan para sa pansariling interes kabilang ang pagkuha ng suporta ng MILF sa Cha-cha. Wika ng MILF, insulto para sa isang rebolusyonaryong organisasyon tulad nila na pumailalim sa konstitusyon ng republika at dito iasa ang pagkilala sa karapatan nila.
Handa sa Gyera ang MILF
Batid rin ng MILF na ginagamit lamang ng rehimeng Arroyo ang usapan bilang taktika sa “counter-insurgency.” Kasabay ng mga maniobra nito sa usapang pangkapayapaan, naglulunsad ito ng kampanya upang siraan at pahinain ang mga pwersa ng MILF.
Kabilang dito ang pag-aakusang isang teroristang organisasyon ang MILF, na kadikit nito ang mga bandidong grupong Abu Sayyaf at Jemaah Islamiyah, at na ito ang nasa likod ng mga pambobomba sa matataong lugar sa Mindanao at Luzon.
Kaagad kinasuhan ng PNP ang mga lider ng MILF sa korte para gipitin ang mga ito at kamakailan lamang nitong Oktubre 25, 2006 ay nagmaniobra sa pamamagitan ng pagmamasingan ng mga helicopter ng AFP sa mga posisyon ng MILF sa Gitnang Mindanao. ISang garapal na direktang pang-uupat ng digma laban sa MILF.
Ayon sa MILF, handa ang MILF at ang Bangsamoro Islamic Armed Forces (BIAF), mga organisasyong masa at mamamayang Moro na muling pasiklabin ang armadong pakikipaglaban sa reaksyunaryong gubyerno ng Pilipinas bilang tugon sa panloloko at tuluy-tuloy na pandarahas nito sa kanila. Katunayan, noon pa man ay handa na ang MILF at mga pwersa at tagasuporta nito sa ganitong posibilidad.
Pahayag ng MILF: “bagamat mahalaga ang prosesong pangkapayapaan, hindi sila maaaring pumirma sa isang kasunduang nagmamaliit sa kagalingan at mga karapatan ng Bangsamoro. “
Naninidigan ang Pesante-USA bilang isang grupong nagtataguyod ng karapatang-pantao at kapayapaan sa Pilipinas na dapat maging seryoso ang GRP sa pakikipagnegosasyon sa MILF at manghinayang sa mangyayari kung babalik sila sa pang-uupat ng digmaan na kumitil na ng maraming buhay sa nakaraan.
########
Original: Usapang pangkapayapaan sa pagitan ng MILF at GRP nais ibagsak ng rehimeng Arroyo